گفتگو از مریم خاکیان_با مهربانان «رادیو هفت» محمد صوفی(تهیه کننده)، محمد بحرانی، شاهین شرافتی و امیرعلی نبویان که از اعضای اصلی این برنامه هستند و در بیستمین نمایشگاه مطبوعات میهمان غرفه هنرنیوز بودند درباره کلمات و ادبیات صمیمی این برنامه به گفت وگو نشستیم که البته جای منصور ضابطیان در این مکالمات، سبز است.
بخش دوم و پایانی این گپ و گفت را در زیر می خوانید؛
*با توجه به اینکه بیش از هزار برنامه از آغاز «رادیو هفت» می گذرد، در مسیر مطلوبتان که بر اساس یک هدف اولیه تبیین می شود تا چه اندازه پاسخگوی نیازهای مردم بودهاید؟
صوفی: شروع برنامه «رادیوهفت» مرداد ماه ۱۳۸۹ بود، در آن زمان با توجه به شرایطی که پیش آمده بود جامعه عصبی بود و ما این موضوع را حتی در روابط عادی مردم هم میدیدیم، مردم عصبانی بودند و بر سر هرمسئله کوچکی آزردهخاطر میشدند؛ مسئله دیگری که ما به آن فکر کردیم این بود که اساسا روابط افراد جامعه با یکدیگر و حتی در کانون خانوادهها دچار مشکلاتی است؛ برای مثال اغلب مجموعههای تلویزیونی که مخاطب آن خانوادهها هستند به موضوعاتی چون خیانت، طلاق و داد و فریاد می گذرد، یعنی مردم بعد از یک روز شلوغ وقتی شب به خانه می آیند و پای برنامههای تلویزیون می نشینند عصبیتشان چند برابر می شود و با اعصاب خراب تازه میخواهند بروند استراحت کنند. لذا ما به این نتیجه رسیدیم که ضرورت وجود یک برنامه در ساعات پایانی شب که هدف اولیه آن ایجاد «آرامش» باشد، کاملا محسوس است. «رادیو هفت» بر اساس این هدف تعریف شد و آغاز به کار به کار کرد.
اعضای «رادیو هفت» اصطلاحی که درباره این برنامه بهکار میبرند این است که «رادیوهفت» برنامه ولوشدن جلوی تلویزیون است و هدف این است که کسیکه برنامه «رادیوهفت» را در ساعات پایان شب می بیند لحظاتی را در آرامش بگذارند. اصلا اشکالی ندارد که مخاطب «رادیو هفت» وسط دیدن یا شنیدن این برنامه به خواب برود اگرچه یک برنامهساز دوست دارد مخاطبش آن برنامه را تا آخر ببیند ولی ما خوشحال می شویم اگر کسی به واسطه برنامه ما به آرامشی برسد که وسط تماشای برنامه به خواب برود.ایده اولیه ما برای تولید «رادیوهفت» این بود و با توجه به بازخوردهای مردم فکر می کنم تا حدودی موفق بودهایم.
در عینحال در کنار این ایده اولیه، اهداف دیگری هم داشتیم؛ یکی از این اهداف، ایجاد دیالوگ و تعامل بهتر بین اعضای خانوادهها بود، یکی از مشکلاتی که امروز در کانون خانوادههای ایرانی وجود دارد این است که دور یک سفره نمی نشینند، همه سرگرم کار خودشان هستند و دیالوگ بینشان اندک است لذا ما فکر کردیم که «رادیو هفت» میتواند با موسیقی، کلام و ادبیات برای یک ساعت هم که شده خانوادهها را دور هم گرد بیاورد و سوژهای را مطرح کند که بحث و دیالوگی شیرین بین خانواده ایجاد کند؛ این هدف ثانویه «رادیوهفت» است.
در سالهای گذشته همواره یک حلقه مفقوده در تلویزیون وجود داشته است؛ این حلقه مفقوده، سرگرمیسازی است که در کنار شعار «آرامش» معنا پیدا می کند اما تقریبا همیشه مورد تسامح واقع شده است، ما میخواستیم از رهگذر یک برنامه سرگرم کننده، حرفهایمان را به مخاطب منتقل کنیم.
*«رادیوهفت» هم یک برنامه رادیویی و هم یک برنامه تلویزیونی است؛ با توجه به موفقیت این برنامه، اساس ارتباط با مخاطب را چگونه در چنین کالبدی، می توان تعریف کرد؟
صوفی: وجه تسمیه «رادیوهفت» از این جهت است که کوشیدهایم تمام ذوقزدگیهای تصویری را از این برنامه بگیریم تا وقتی مخاطب وقتی پای آن مینشیند فقط به آن چیزی که ما می خواهیم توجه کند؛ معتقدیم اگر فقط برنامه را گوش کنید تنها دربافت پنجاه یا شصت درصدی از برنامه خواهید داشت، اما طراحی بصری هم در آیتم های مختلف تاثیرگذار است و اگر کسی برنامه را هم ببیند و هم بشوند دریافت کاملتری از آن دارد. گاهی تعمدا در برخی آیتم ها به این سمت رفتهایم که اندک چیزی برای دیدن وجود داشته باشد، ولی بخش هایی هم در این برنامه هست که الزاما باید دیده شود.ما اصرار داریم «رادیوهفت» یک برنامه شیک باشد و بر روی این شیک بودن تعصب عجیبی داریم.
* «شیک بودن» از منظر «رادیو هفت» که یک برنامه پُر مخاطب با انواع و اقسام سلایق است، چگونه تعریف می شود؟
صوفی: «شیک بودن» از نظر ما یعنی «تر و تمیز بودن». در تلویزیون برنامههای زیادی وجود دارد که شلخته است. قصد ما پرهیز از این شلختگی است که با همه نکات ریز و درشت همچون لباس مجری، لباس میهمان، دکور، جزئیات روی میز، رنگها و سایر موارد تعریف می شود.
*بسیاری از اعضای «رادیوهفت» بر اساس نوشتههایشان در این برنامه کتابهای خوبی منتشر کرده اند. این برنامه در جهت تولید فرهنگی، آرشیو مکتوب هم به صورت مستقل دارد؟
صوفی: «رادیوهفت» جزء معدود برنامههایی است که تولید کتاب داشته است؛ امیرعلی نبویان، شرمین نادری، منصور ضابطیان، حسین کلهر و سایر دوستان نوشته هایشان برای «رادیوهفت» به صورت کتاب منتشر شده است و اتفاقا پرفروش بودهاند، این موضوع اسباب خوشحالی ماست به علاوه اینکه در صدد هستیم مجموعه متن هایی که طی این چند سال نوشته شده است را تحت عنوان « صد متن برتر مجموعه رادیو هفت» ارائه و انتشار بدهیم.
نبویان: این موضوع که این کتابها از دل «رادیوهفت» زاده شدهاند بسیار مهم و از امتیازهای این برنامه است، این متن ها برای آیتم های «رادیوهفت» نوشته و بعدا به کتاب تبدیل شد.
*مجریهای «رادیوهفت» اغلب خود دستی بر آتش دارند و اهل قلم و فرهیخته هستند، برخی نیز بازیگرانی هستند که مجری شده اند. دلیل چنین همپوشانیهایی از حوزه های مختلف فرهنگی و هنری، در انتخاب مجری چیست؟
شرافتی: ما مجریهای زیادی داشتیم که بازیگر بودند و بازیگران زیادی که مجری شدند، اما به نظر میرسد که پشتبام این دو خانه به هم راه ندارد و بن بست است. برای من همیشه جالب بود که محمد بحرانی با چه دغدغهای به «رادیوهفت» آمد و اجرا کرد، من جوابش را برای خودم پیدا کردم اما حتما برای مخاطبان هم جالب است که بدانند محمد بحرانی پیش از «رادیوهفت» دنیای بازیگری و تئاتر را تجربه کرده بود، محمد بحرانی ستاره بود و «رادیوهفت» انتخابش کرد به این دلیل که احساس کرد که او از جنس ادبیاتی است که مردم دوستش دارند و به خوبی درکش می کنند؛ سوال من این است که چرا تصمیم گرفت قسمتی از بازیگری و زندگی را که تجربه کرده بود در «رادیو هفت» به اشتراک بگذارد؟
بحرانی: من قبل از اینکه عضو «رادیوهفت» بشوم مخاطبش بودم؛ گاهی برنامههایی که میخواهند فاخر باشند وادیبانه، آنقدر از ادبیات مرسوم و آدمهای معمولی فاصله می گیرند که وقتی شما کانال های تلویزیون را جابه جا می کنید و تا دو، سه جمله می شنوید با خود می گویید «خب، این برنامه خیلی به من ربطی ندارد» و بعد می روید کانال بعد. اما من تا «رادیوهفت» را دیدم فهمیدم که برنامهای است که آدمها در آن با احترام حرف می زنند، هم فضای آرامی دارد و هم ساعتی را که برای پخش انتخاب کرده با آنچه که در آن ساعت پخش می شود مناسبت دارد؛ موسیقی های آرام، کلام آرام و مجری هایی که با آرامش با هم حرف می زنند؛ طبیعتا مخاطبش شدم.
وقتی که از من برای اجرا در این برنامه دعوت شد، پیشتر هرگز اجرا نکرده بودم، راستش اجرا چندان، عرصه جذابی برای من نیست، شاید اگر هر برنامه دیگری غیر از «رادیو هفت» از من دعوت شده بود نمی پذیرفتم، نه اینکه من کسی باشم یا ادعایی داشته باشم، نه، منتها هیچوقت در دورنمای خودم مجری بودن را ندیده بودم، وقتی دعوت شدم دیدم چه اتفاق خوبیست و چقدر خوب است که من هم میتوانم یکی از اعضای برنامه ای باشم که اینقدر با آرامش و احترام حرف می زنند، به همین دلیل سه شنبه شب ها که نوبت اجرای من است هنوز هم برایم جذابیتهای زیادی دارد.