امروز شبکههای ماهوارهای با پخش مجموعههای تلویزیونی دنباله دار تلاش میکنند که مخاطب ایرانی را جذب کرده و برای مدت زمان طولانی روی فکر، ذهن و روح او کار کنند تا ازاین طریق بتوانند علاوه برتبلیغ و به فروش رسانده کالاهای تجاری خود، دین و مذهب مورد نظر خود را به مخاطب دیکته کنند. در روزگار کنونی ماهواره به عنوان جذابترین و مدرنترین وسیله ارتباط جمعی درکشورهای جهان سوم شناخته میشود. وسیلهای که به راحتی از طریق آن میتوان به هر کجای جهان که مد نظر مخاطب باشد، سرک کشید و هزینهای هم پرداخت نکرد.
عمده شبکههای ماهوارهای این روزها به گونهای برنامه ریزی کردهاند که بتوانند از ساعات اولیه شب تا پاسی از شب مخاطب خسته و عاصی از معضلات زندگی به خصوص در جوامع شهری را جذب سریالها و برنامههای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خود کنند. در واقع آنها برای فرهنگها و تمدنها و تاریخ بسیاری از کشورهای با قدمت برنامه ریزی گستردهای انجام دادهاند. ضمن اینکه خوراک فکری و فرهنگی مبتذلی را نیز در بسته بندیهای شکیل و جذاب برای تسخیر روح و روان مخاطب تدارک دید هاند تا به مخاطبان خود به خصوص مسلمان القا کند. دراصل تمام تلاش شبکهای ماهوارهای القاء این تفکر نادرست است که در دنیای مدرن امروزی دین اسلام نمیتواند پاسخگوی نیازهای معنوی و مادی بشری عصر حاضر باشد و مثلا دین مسیحیت یا سایر ادیان میتوانند نیازهای بشر کنونی را تامین و پاسخی به پرسشهای او دهند.
نکته جالب توجه در بحث گسترش شبکههای ماهوارهای این است که در سالهای اخیر شبکههای فارسیزبان ماهوارهای به شکل قارچ گونه در حال افزایش است. علاوه براینکه در داخل کشورما ما به جای بالا بردن کیفیت آثاری نمایشی و غیره مدام باعث ریزش مخاطبان سیما میشویم، در آن سوی آبها نیز شبکههای فارسی زبان با حمایت کشورهای اروپایی و آمریکایی اقدام به خرید، دوبله و نمایش بسیاری از سریالها و فیلمهای مبتذل خارجی برای مخاطبایرانی میپردازند. آنها در واقع در شرایط کنونی بیست و چهارساعته، سریال، فیلم، موسیقی، مستند، خبر و برنامههای متعددی را که در آن به شیوهای مخاطب پسندانه اعتقادات دینی و اسلامی مخاطبان ما را نشانه میروند. پخش برنامههای مبتذل، مستهجن و غیراخلاقی با استفاده از انواع رنگآمیزیهای مختلف برای جذب مخاطب ایرانی با هر نوع سلیقهای، تفکر ودیدگاهی همه از برنامههای دقیق و حساب شده گردانندگان شبکههای ماهوارهای است.
یکی از روشهای جالب توجه و مهمی که شبکههای ماهوارهای به خصوص فارسی زبان برای تاثیر روی مخاطب ایرانی و جذب او همیشه به کار میگیرند این بوده که آنها بسیاری از مسائل شرعی و عرفی جامعه ما راکه به نوعی جزو ممنوعهها و خطوط قرمز به شمار میروند را برای خانوادههای ایرانی به خصوص جوانان قابل قبول، پسندیده، عادی و طبیعی نشان میدهند. به عنوان مثال امروز در بسیاری از سریالهای شبکههای ماهوارهای روابط غیراخلاقی زنان و مردان متاهل را در خارج از نهاد خانواده به مخاطب نشان میدهند. اینکه زن متاهل به راحتی میتواند علاوه بر داشتن همسر با مردی دیگر نیز ارتباط داشته باشد وحتی از او صاحب فرزند هم شود. یا اینکه مردی میتواند همزمان با چند نفر دیگر هم در ارتباط باشد. یا اینکه دخترباید با چند پسر قبل از ازدواج ارتباط غیر اخلاقی داشته باشد تا بتواند همسر مورد نظر خود را انتخاب کند. و مواردی از این دست که همه و همه برای این به مخاطب ما نشان داده میشوند تا خانوادههای ایرانی را به بیراهه و ابتذال بکشانند.
نکته مهم دیگری که ما امروز در برنامه شبکههای ماهوارهای میببینیم این است که آنها در برنامههای خود مدام حجاب را مانعی برای ازدواج، کار و آینده افراد میدانند و برذهن و فکر مخاطب چنین القاء میکنند که داشتن حجاب مانعی بزرگ برای ساختن آینده افراد است. بنابراین در اکثر سریالها یا برنامههای شبکههای ماهوارهای فارسی زبان و غیره شاهد نمایش انواع بیحجابی هستیم. نمایش انواع لباسهای غیر اسلامی و همچنین آرایشهای زننده برای جلب نظر جنس مخالف برای جذب مخاطب جوان یکی دیگر از اهداف بلند مدت شبکههای ماهوارهای است. با توجه به اینکه جوانان در کشور ما بخش عمدهای از جمعیت ما زا تشکیل میدهند وبه نوعی جامعه ایران، جامعه جوانی است. بنابراین انتخاب نوع پوشش و سبک آرایش یکی از دغدغههای این قشر از جامعه است. که در اغلب موارد امروز میبینیم کهای پوشش و آرایش بیتاثیر از برنامههای شبکههای ماهواره نیست. در شرایطی کنونی جامعه ما نقش زنان در مقابله با تهاجم فرهنگی و پیشگیری از انحرافات اجتماعی بر کسی پوشیده نیست. در واقع زنان در فرهنگسازی بیشترین نقش را نسبت به مردان دارند. چرا که زنان هر روز بیشتر در کانون خانواده نسبت به مردان حضور دارند و به نسبت مخاطب شبکههای ماهوارهای بیشتر آنها هستند تامردان، به همین دلیل نقش مؤثر و کلیدی نسبت به مردان در خانواده دارند. به همین دلیل هم معمولا برنامههای شبههای ماهوارهای بیشتر با توجه زندگی زنان ساخته و روانه آنتن میشوند. بدون شک ارائه تصویرهای مستهجن و مبتذل از طریق ماهواره و نمایش آنها یکی از عوامل گسترش بیبندوباری و به فساد کشاندن جامعه و قشر آسیب پذیر است. به همین خاطر اشت که همواره در اغلب سریالها و فیلمهای شبکهای ماهوارهای شاهد برنامهای ضد دینی و اعتقادی هستیم. چرا هدف اصلی گردانندگان این گونه شبکههای کم رنگ کردن اعتقادات دینی مخاطبان ما به خصوص جوانان و به به انحراف کشاندن و بیهویت کردن آنان است. شبکههای ماهوارهای معمولا در برنامهها، تبلیغات، سریالها و اخبار خود مظاهر ضد اخلاقی، ضد اسلامی، خیانت، فساد و فحشا را با توجیهی قابل قبول برای گسترش بیشتر آن در میان دختران و پسران جوان ایرانی تبلیغ میکنند. آنها هدفشان فقط بازی با اعتقادات، تفکرات و شخصیت و نابودی سلامت فکری و رفتاری، زنان و مردان به خصوص دختران و پسران جوان است.
علی یعقوبی