به گزارش هنرنیوز، در ادامه مبحث بازاریابی گردشگری و عوامل جذب گردشگران در دنیای پر رقابت امروز با
یلدا شهابی کارشناس ارشد بازاریابی گردشگری به گفت و گو نشستیم.
در بازاریابی چه عواملی باعث می‌شود گردشگر سفر کند؟ هر شرکتی اگر بخواهد موفق شود باید روی مشتریانش تمرکز داشته باشد.
در گردشگری دو عامل وجود دارد که باعث انجام سفر می‌شود یکی عوامل کششی و دیگری رانشی. عوامل رانشی سبب می‌شود گردشگر از مبدا سفر رانده شود مثل خسته شدن از زندگی روزمره اما عوامل کششی از مقصد نشات می‌گیرد. عواملی که باعث کشیدن گردشگری می‌شود مثل شگفتی و زیبایی جاذبه‌ها، ایجاد تسهیلات، بالا بردن ایمنی و امنیت و... که باعث می‌شود گردشگر به سمت یک مقصد کشش پیدا کند.
در بازاریابی باید روی هر دو مورد تمرکز کنیم. چه چیزهایی باعث رانده شدن گردشگر و چه چیزهایی باعث جذب گردشگری در مقصد شده است .تا برنامه‌ی گردشگری مناسب را برای گردشگران هدف مشخص کنیم .
نخستین فرایند بازاریابی گردشگری چیست؟
نخستین عامل شناخت مشتریان است .مشتریان از طریق تقسیم‌بندی بازار بر اساس عوامل مختلف مانند سن، جنس ...انتخاب می‌شوند .مثلاً در تورهای ماجراجویانه غارنوردی مطمئنا این تور را برای سن بزرگسال و میانسال در نظر نمی‌گیریم .
ابتدا باید بازار وسیع را تقسیم‌بندی کنیم تا رضایت مشتریان را به حداکثر برسانیم .پس از آن بر اساس اهداف شرکت بهترین گزینه و بخش را انتخاب می‌کنیم که مثلاً در یک تور ماجراجویانه غارنوردی باید آقایان و یا خانم‌های ۲۰ تا ۳۵ سال انتخاب شوند. .
در قسمت شناخت بازار باید روی ذهنیت گردشگر هم خوب کار شود .
یعنی تصویری که گردشگر از مقصد دارد. مثال تصویر منفی که گردشگران خارجی از ایران دارند یا فکر می‌کنند ایران جایی است که فناوری به آن وارد نشده و یا مردمش با شتر این طرف و آن طرف می‌روند. با ورود به کشور از امنیت و وجود زیبایی خاص متعجب می‌شوند .این است که میزان رضایت آنها خیلی بالا می رود .
چه راهکارهای علمی با توجه به عوامل کششی و رانشی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی به غیر از انگیزه‌های شخصی وجود دارد؟
مثلاً در برگزاری نمایشگاه به عنوان نوعی از گردشگری کاری که مطمئنا عامل کششی محسوب می‌شود، گردشگر می‌خواهد کسب و کارش را در کشورهای دیگر گسترش دهد چه فرصتی بهتر از نمایشگاه در کشوری که مقصد هست. خوب این یک عامل مهم کشش است.
از عوامل رانشی هم باید استفاده کنیم در این جهت که گردشگر را به کشورمان بکشانیم. مثلاً در خیلی از کشورها مدت کوتاهی آفتاب دیده می‌شود .افراد این کشورها بسیار علاقه‌مندند به کشورهایی سفر کنند که آفتاب در آنها زیاد است .از جمله ایران که به خاطر چهار فصل بودنش هر وقت از سال که وارد آن می‌شوید می‌توانید از انواع آب و هوا بهره مند شوید .
پس اگر بخواهیم در ایران برنامه‌ریزی کنیم می‌توانیم از همین عامل رانشی استفاده کنیم و آنها را به ایران بکشانیم .
پس تهدید را می‌توان در گردشگری با مدیریت درست به فرصت تبدیل کرد؟
بله، مدیریت فرصت‌ها و چالشها بسیار مهم است. در این صورت هم هزینه‌ها خیلی پایین می‌آید هم فرصت‌های زیادی در بازار رقابتی می‌توان ایجاد کرد .
چه چیزهایی می‌تواند تصویر گردشگر از مقصدی که می رود را تشکیل دهد ؟
بازاریابی در چنین موقعیت‌هایی با اطلاع رسانی درست می‌توان کمک بسیاری به معرفی اثر مقصد کرد. برای شناساندن آن منطقه پس از آگاهی مردم از وجود چنین جاذبه‌ای باید با برنامه‌ریزی جلوی رسیدن آسیب به مقصد را گرفت. در این صورت یکسری از مقاصد گردشگری که الان تمرکز بر روی آنها زیاد و تخریبشان افزایش یافته تا حدودی احیا می‌شود و این تمرکز روی مقاصد دیگر می‌رود. در بازاریابی قسمت اعظم و مهم کار اطلاع رسانی است.
چگونه می‌توان در بازار پر رقابت گردشگری رسوخ کرد ؟
رسوخ در بازار به این معنا است که می‌خواهیم با محصولمان در بازار نفوذ کنیم و گردشگرانی را که از این محصول استفاده می‌کنند افزایش دهیم. برای انجام این کار نخست باید مقصد را معرفی کنیم. در رسانه‌های گروهی مخصوصا رسانه‌های پر مخاطب مثل تلویزیون و ماهواره و حتا برگزاری یکسری سمینار در مورد این مقاصد خاص و استفاده از سایر روشهای اطلاع رسانی.
روش دیگر کاهش قیمتها است تا توانایی مردم در استفاده از آن خدمات افزایش یابد.
حالا فرض کنیم تبلیغات انجام، محل معرفی و گردشگری وارد شود مثلا جشنواره کالپوش یا ابر به نظر می‌رسد در این مناطق هنوز زیرساخت‌ها مهیا نیست. آیا ابتدا باید زیرساخت‌ها را آماده کنیم و بعد به معرفی جاذبه و کشش گردشگر بپردازیم یا نه باید گردشگر بیاید و از محل ورود او این اعتبارات تامین شود؟.
در روش علمی بخصوص روشی که در چند سال اخیر تمام دنیا را فرا گرفته است باید از «گردشگری پایدار» استفاده کرد.
در این نوع روش گردشگر چه به صورت طبیعی، چه با تسهیلاتی که دولت در نظر می‌گیرد باید به صورتی سفر داشته باشد که تخریبی به طبیعت وارد نشود. یعنی ضمن معرفی جاذبه، آموزش و اطلاع رسانی مناسب برای جلوگیری از صدمات به مقصد برای گردشگر لازم است.از سویی با برنامه‌ریزی دقیق حتا باید برای احیا آن منطقه گام برداشت.
ما باید از امکاناتمان به گونه‌ای استفاده کنیم که نسلهای بعد هم بتوانند از آن استفاده کنند. باید روی این مساله تمرکز داشته باشیم. مساله تخریب اماکن، نبود تسهیلات برای سایت‌های گردشگری باعث می‌شود ما به نسلهای آینده آسیب بزنیم .
برای همین نه فقط برای نسل آینده بلکه برای کسانی که اکنون از این امکانات استفاده می‌کنند ابتدا باید از نظر علمی به تجهیز مکان پرداخت. بسیاری از متخصصان معتقدند ما تعداد زیادی سایت گردشگری نداریم بلکه ما فقط منبع گردشگری داریم. اماکنی مثل چهل ستون، تخت جمشید یا جنگل ابر تمامشان منابع جاذبه گردشگری هستند نه سایت گردشگری!.
پس تعریف سایت‌های گردشگری چیست؟
سایت گردشگری یعنی شما تمام تسهیلات را برای گردشگران تهیه کنید تا بهترین استفاده را داشته باشند و در عین حال گردشگری به آن داشته‌ها آسیبی نرساند. برای رسیدن به این مهم هم باید از نظر زیر ساختی امکاناتی مانند آب شرب، مراکز خرید، اماکن اقامتی، بهداشت و حتی موارد امنیتی و... را در نظر بگیریم و پس از آن به جذب گردشگر بپردازیم .
پس با این حساب تعداد سایتهایی که بتواند گردشگر جذب کنند در ایران به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد ؟
بله بسیاری از متخصصان همین عقیده را دارند .
این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری عقیده‌ای خلاف این را دارد. آنها معتقدند امکانات وجود دارد و حتی در یک مقطعی گفتند که آژانسها توان جذب مسافر را ندارند.؟
البته این موضوع را می‌توان از بازخوردهایی که روی گردشگران نه فقط داخلی بلکه خارجی دارد، فهمید.
هفته پیش مقاله‌ای از زبان یک گردشگر اسپانیایی خواندم که از ایران و میزبانی گرم مردم خیلی خوشش آمده بود و حتا تعجب کرده بود اما مشکل عمده‌ای را که مطرح می‌کرد سرویس‌های بهداشتی ایران بود که به گفته‌ی او به دلیل عدم رسیدگی مناسب نه تنها قابل استفاده نیستند بلکه باعث دفع گردشگر هم می‌شوند.
به هرحال توجه به این بازخوردها خیلی مهم است.
رامین نوری، مریم اطیابی
