بسیاری از اندیشمندان و کار‌شناسان آشنا به مسائل خانه و خانواده معتقدند که ایجاد محدودیت در نوع زندگی فردی افراد یک خانواده اعم از کودکان، نوجوانان و جوانان می‌تواند حس حریص بودن و کنجکاوی بیش از اندازه را در خصوص موضوع حساسی مانند تماشای شبکه‌های ماهواره ایجاد کند. والدین یک خانواده وقتی سریالی تلویزیونی، کلیپ یا فیلمی را از یکی از شبکه ماهوارهای تماشا می‌کنند، قاعدتا کودک یا جوان آن خانواده که مثلا در یک آپارتمان کوچک زندگی می‌کند، نمی‌تواند نسبت به تماشای تلویزیون بی‌تفاوت باشد. چرا که او نیز دوست دارد تنوع و جذابیت را در زندگی تجربه کند. در کشورما متاسفانه یا بدبختانه تجربه ثابت کرده که وقتی پدر و مادر نسبت به یک موضوع بیش از اندازه نسبت به کودک یا جوان خود در خصوص تماشای مثلا تلویزیون حساس باشند و مدام برای تماشای شبکه‌های ماهوارهای برای کودکان و جوانان مانع تراشی ایجاد کنند. نه تنها باعث بی‌علاقگی ان‌ها نسبت به تماشای برنامه‌های شبکه‌های ماهوارهای مختلف نمی‌شود. بلکه یک نوع حس کنجکاوی بیش از اندازه را نیز در آن‌ها به وجود می‌آورد و درچنین شرایطی است که کودک یا جوان خانواده مدام دوست دارد به دور از چشم والدین خود به کنکاش در شبکه‌های مختلف ماهوارهای بپردازد.
چون دوست دارد ببیند که والدین‌اش به چه دلیل به تماشای شبکه‌های ماهوارهای می‌نشیند. ازآنجایی که در کشورما روشهای استفاده از ماهواره تبیین نشده، امروز شاهد آثار مخرب و بسیار تکان دهنده این پدیده نوظهور هستیم.
باید پذیرفت که اساسا گرایش انسان به ماهواره را نمی‌توان چیز نادرست، زشت یا درستی دانست. ضمن اینکه نمی‌توان کتمان کرد که تماشای ماهواره علاوه بر داشتن یک سری حسن هاو فواید مثل تماشای یک سری شبکه‌های تخصصی و عیب‌های مختلفی از جمله از شبکه‌های مبتذل برای تهدید نهاد خانواده دارد.
ضمن اینکه باید به این نکته مهم نیز اشاره کرد که مهم‌ترین و اصلیترین معضل ماهواره در شرایط کنونی جامعه ما می‌تواند نبود تطابق بسیاری از فرهنگ‌های دنیا با فرهنگ دینی، ملی، اعتقادی و فرهنگی باشد. تاجایی که در برخی از شبکه‌های ماهوارهای این روز‌ها می‌توان به راحتی تبلیغ خیانت و بی‌وفایی زن و مرد به همدیگر را در نهاد خانواده دید.
جوانان و کودکان با تماشای انواع شبکه‌ای ماهوارهای به راحتی از الگوهای غلط و ناصحیح بازیگران سریال‌ها و فیلم‌های مختلف در هر ژانر و گونه به دلیل سهل الوصول بودن و دسترسی آسان به دستگاه و همچنین شبکه‌های گوناگون ماهوارهای به راحتی علاوه برآموزش الگوهای رفتاری و ظاهری می‌توانند به مخاطبان خود اعم از کودکان، نوجوانان و جوانان خشونت، قتل و تجاوز و رفتارهای نادرست را به نمایش بگذارند.
از آنجایی که امروز تماشای شبکه‌های مختلف ماهوارهای می‌تواند به عنوان ابزاری برای انتقال و گسترش ارزشهای فرهنگی و اجتماعی در رفتارهای ظاهری و اخلاقی نوجوانان و جوانان باشد. می‌توان به این نتیجه هم رسید که گسترش روز افزون استفاده از شبکه‌های ماهوارهای می‌تواند باعث گسترش بی‌بندوباری، فساد اخلاقی و افزایش روزافزون مصرف مشروبات الکلی باشد. یکی از مسائل مهمی که این روز‌ها تاثیرات آن را نمی‌توان در جامعه ما به خصوص در جوامع شهری نادیده گرفت، بحث الگو پذیری جوانان از مد و مدگرایی در اثر تماشای شبکه‌های ماهوارهای است. چه قبول داشته باشیم ویا نه، ارتباطات در دنیای کنونی و در عصر اینترینت و ماهواره روز به روز سرعت شگفت انگیز و جذابی پیدا می‌کند.
در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که مخاطب بدون هیچ گونه الگو برداری یا تقلید از فرهنگ‌های مختلف به تماشای برنامه‌های تلویزیون خود بپردازد. در چنین شرایطی است که بدون شک می‌توان گفت حضور بدون واسطه و دسترسی آسان خانواده‌های ایرانی به هزاران شبکه ماهوارهای می‌تواند فرهنگ و ارزشهای ملی و خانوادگی جامعه را متلاشی کند. چرا که امروز در جوامع شهری و در زندگی‌های آپارتمانی می‌بینیم که افراد جامعه زمان زیادی از شبانه روز را به دلیل نداشتن عدم دسترسی به سرگرمی‌های روز جامعه و همچنین تفریحات سالم و قابل استفاده به تماشای برنامه‌های ماهوارهای اختصاص می‌دهد. تا جایی که تماشای شبکه‌های ماهواره رفته رفته با افزایش زمان برای تماشا باعث وارد کردن ضربات مهلکی بر پیکره نهاد خانواده می‌شود. تاجایی که فرد به دلیل اینکه حس کنجکاوی و تنوع طلبی خود را ارضاء کند دوست دارد شبانه روز به تمام شبکه‌های مجاز یا غیر مجاز ماهواره مراجعه کند و همین امر باعث سستی نظام بیشتر خانواده‌ها می‌شود.
تحقیقات در جامعه ما ثابت کرده که امروزه اکثرجوانان با وجود اینکه می‌دانند شبکه‌های ماهوارهای برنامه‌های علمی و آموزنده نیز دارند، بیشتر تمایل به دیدن برنامه‌هایی دارند که این برنامه به دلایل مختلف از جمله خطوط قرمز، مسائل اخلاقی و انسانی، امنیتی، سیاسی و... کمتر مجال بررسی یا پرداخت خبری یا نمایشی در رسانه‌ها وشبکه‌های تلویزیونی داخلی دارند. بنابراین می‌توان گفت که تماشای برخی از این برنامه‌های ممنوعه باعث وارد کردن آسیب‌های جدی بر نهاد خانواده و در نتیجه تاثیر پذیری افراد از این برنامه‌های می‌شود و زمینه انحراف و سقوط اخلاقی را برای فرزندان و به خصوص جوانان فراهم می‌کند. می‌توان گفت که تماشای فیلم‌ها و سریالهای مبتذل از شبکه‌های ماهوارهای در بلند مدت باعث آسیب‌های فردی، روحی، روانی، خانوادگی، اجتماعی، دینی واعتقادی در افراد شده و حرمت و احترام خانواده را در بین اعضا ازبین می‌برد و باعث بی‌انگیزگی زن و مرد در زندگی خصوصی شده و کم کم تعصب را از میان برده و منجر به فساد خانواده و اجتماع می‌شود. ضمن اینکه زمینه را برای از بین رفتن قبح روابط غیر اخلاقی درمیان مردم افزایش داده و باعث سست شدن بنیان خانواده، اختلاف بین همسران، طلاق ، جدایی، ترویج هوس خواهی ، تنوع طلبی، ابتذال و بی‌حجابی و بی‌حیایی در بین مردم و نسل‌های مختلف اجتماعی و در زندگی زناشویی افراد می‌شود.
یادداشت: علی یعقوبی
