بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با شعار «ربع قرن جهاد فرهنگی» به روزهای پایانی خود نزدیک می شود، بیست و پنج سال برگزاری نمایشگاه کتاب با تمام فراز و فرودهای خود گذشته و درختی نوبار را در باغ فرهنگی کشور رویانیده است. 

نمایشگاه مثل هر سال با همهمه و شلوغی مردمی که شاید تنها یک سوم آنها از اهالی مطالعه بودند آغاز شد و در این روزهای پایانی مردمی را از همه اقشار در خود جای داده است. 

روزهایی که با نام کتاب مزین شده و شهر را در مصلی یکی کرده بود، چه بسا بسیاری از مردم که ناگزیر به برنامه ریزی بلند مدت برای بازدید از این نمایشگاه شدند و چه بسا دیگرانی که حتی اگر گذرشان به نمایشگاه می افتاد هم حاضر به بازدید و تحمل ازدحام آن نبودند، خاصه آنکه در این روزهای پایانی هیچ وسیله نقلیه جمعی برای سهولت تردد وجود ندارد؛ مترو و اتوبوس های شهری در مجاورت

مصلی از جمعیت لبریز و پارکینگ های مصلی از رسالت تا بهشتی جایی برای سوزن انداختن ندارند. 

درست همانند سال قبل عده ای از ناشران گل غرفه های مصلی را گلچین نموده و عده ای دیگر از بی عدالتی در توزیع غرفه ها و متراژ آن گله مند بودند که ازدحام ساعات عصر و روزهای پایانی به این مسئله دامن می زد. 

برخی ناشران در تمام ایام نمایشگاه با برگزاری برنامه های جنبی و حضور نویسندگان و بزرگان علم و ادب توانستند تکمله ای تفاوت خود از سایر ناشران باشند با این تفاوت که در این برنامه ها حضور مردم عادی به ندرت در سرای اهل قلم، سرای کارنامه نشر و سایر بخش های جنبی دیده می شد و برنامه این سالن ها با حضور خبرنگاران و تنی چند از مسئولان و انگشت شماری از اهالی قلم برگزار می شد. 

در این اثنا بازدید از سالن ناشران بین الملل جز به همت برنامه هایی که بازدید مسئولین از این سالن ها را به همراه داشت اندک بود، در همین فضا سالن ناشران دانشگاهی غلغله ای از حضور محصلان و دانشجویان را به همراه داشت و سالن ناشران کودک و نوجوان به دلیل عدم برخورداری از فضای دل انگیز و جذاب برای این گروه سنی، موقعیت نامناسب سالن ، گرما زایی ساعات روز و بسیاری عوامل دیگر بازدیدکنندگان را به سمت و سوی دیگری از فضای نمایشگاه سوق می داد. 

شاید پرداختن به بحث عدم تناسب مصلی با فضای نمایشگاهی به دلیل کثرت طرح موضوع قدری کلیشه ای شده باشد لیکن چون برخی از مشکلات ناشران در سیستم نشر کشور در ایام نمایشگاه به این مسئله بر می گردد لاجرم باید به برخی نکات توجه نمود. 

بسیاری از ناشران کودک ونوجوان قرار گرفتن چادر این ناشران را در جایی که از همه درب های ورودی مصلی فاصله زیادی دارد و کودکان و نوجوانان را به دلیل موقعیت جسمی دچار آزردگی می کند نکوهش کردند و از بی عدالتی در حق این ناشران و عدم تعیین جایگاه مناسب در ایام بیست و پنج سال نمایشگاه کتاب گله فراوان نمودند. 

وانگهی فضای سبز دل انگیزی که خاطره تفرج را برای مردمی که به جهت پیکنیگ یا غیر ازآن به نمایشگاه می آیند یا ناشرانی که تمایل دارند برنامه های جمعی از جمله شعر خوانی در این فضا داشته باشند و جود نداشته و لاجرم هیچ برنامه ای با این اوصاف در این نمایشگاه برگزار نمی شود در حالیکه در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران فرخنده ترین ایام سال برای هم نشینی شاعران و اهالی قلم ایام نمایشگاه و فضای دیدار آنها در عصر شعر ها و نشست های خصوصی شاعران فارغ از دخالت کمیته های جنبی نمایشگاه بود. 

با این اوصاف کاستی ها و انتقادات زیادی به نمایشگاه وارد است که در یادداشت های بعدی بدان پرداخته خواهد شد.

مریم خاکیان