تار از سازهای زهی است که با زخمه نواخته می‌شود. تار در ایران و برخی مناطق دیگر خاورمیانه مانند آذربایجان و ارمنستان و گرجستان برای نواختن موسیقی کلاسیک این کشورها رایج است. در گذشته تار ایرانی پنج سیم (یا پنج تار) داشت. غلامحسین درویش یا درویش خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان به کار می‌رود. با گذشت زمان نوازندگان و سازندگان بسیاری موجب تغییرات و پیشرفت تار شده‌اند. به همین بهانه با «محمدامین اصغرپور» نوازنده تار ، به گفتگو نشسته‌ایم که می‌خوانیم؛ 

از میان تمام سازها و با وجود اینکه برخی سازها عمر بالایی دارند، گفته می شود که تار ساز ملی ایرانی است. به نظر شما دلیل این گفته چیست؟ 

علاوه بر سابقه ای که تار در کتابها و موسیقی قدیمی ما دارد، مردم و فرهنگ ایران هم بسیار علاقمند به ساز زخمه ای هستند. همین کلمه زخمه در بسیاری از شعرهای حافظ و سعدی و مولانا استفاده شده است و بسیار در اذهان مردم ایران جای دارد. حتی همین ساز تار است که همچنان دو سیمه مانده است در حالی که اکثر سازها یک سیمه شده اند. نوازندگان ردیف دستگاه موسیقی ما همه تار و سه تار می نوازند و این نشان دهنده آن است که ردیف ما به زبان تار است و به همین دلیل می توان تار را ساز ملی ایرانی به حساب آورد. 

نظرتان را درباره سازندگی ساز و فعالیت در این عرصه بگویید. در بین سازندگان تار روش و سبک کار کدام یک را بیشتر می پسندید. 

بزرگترین سازنده ساز تار، یحیی بوده است که چندین ساز

از او به یادگار مانده است. دیگر سازندگان هم بوده اند مانند فرج، جعفر، عباس، شاهرخ، اوست حاج آقا و ملکم. ایشان از سازندگان معروفی هستند که همچنان ساز آنها باقی مانده است. 

با گذشت چندین دهه از تاریخ تار، کدام یک از نوازندگان تار در ذهن شما همیشه ماندگار هستند؟ 

راویان و تدوین گران ردیف موسیقی دستگاهی برادران آقا میرزا حسینعلی و آقا میرزا عبدالله بودند که پسری داشتند به نام حاج علی اکبرخان شهنازی و از شاگردان آنها استاد غلامحسین خان درویش هستند. از دیگر نوازندگان برجسته، مرتضی خان نی داوود، علی نقی وزیری، یحیی زرپنجه، ارسلان درگاهی، نورعلی خان برومند، و از نوازندگان معروف استاد ابوالحسن صبا را می توان نام برد. در نسل معاصر هم که از شاگردان این بزرگان هستند، استاد محمدرضا لطفی، استاد حسین علیزاده، استاد داریوش طلایی، استاد داریوش پیرنیاکان را باید عنوان کرد. من در ادامه اساتید قرن گذشته، استاد محمدرضا لطفی را بسیار دوست دارم و از شاگردان ایشان و عضو گروه شیدا هستم. من از سال ۸۴ و از همان ابتدا دوره ردیف را نزد استاد محمدرضا لطفی آموختم. 

تا به امروز تار به روش و شیوه گذشتگان این ساز به کار خود ادامه داده و فراز و نشیب های بسیاری هم در این راه داشته است. به نظر شما بهتر است در این سبک و سیاق تغییراتی به وجود آید یا بر همان پایه و اساس گذشته باشد؟ 

همه چیز سنت خاص خود را دارد. وقتی تغییراتی در تار ایجاد شود، ساز جدیدی به وجود خواهد آمد که شاید خوش صدا هم باشد و بسیاری از معایب آن هم برطرف شود. ولی به عقیده من تاری که از قدیم در سنت ما بوده است، امروزه وجود ندارد. اگر ساختار تار تغییر کند، دیگر صدایی که در گذشته از تار تولید می شد، شنیده نمی شود. به همین دلیل من با تغییر ساختار تار موافق نیستم. هنوز هم ما می توانیم با همان ساز سنتی خود و با همان تار قدیمی اثر جدیدی را خلق کرده و کاربردی نو برای آن تعریف کنیم. حال آنکه هنرمندان، این توانایی را ندارند که با همان تار قدیمی اثر جدیدی خلق کنند. در نتیجه خود تار را تغییر می دهند به جای آنکه روش خود را تغییر دهند.
 
چند سبک کاری را در بین نوازندگان تار می توان نام برد؟ 

تار، یک شیوه سنتی است که راه و شیوه اصلی آن به حساب می آید ولی از گذشته تاکنون نوازندگانی هستند که تحت تأثیر موسیقی غربی تصمیم گرفتند تمام چیزهایی که به روش سینه به سینه و شفاهی منتقل می شده است به نت تبدیل کنند و همه چیز را تحت تأثیر موسیقی غربی اعمال کنند حتی نوازندگی را. در نتیجه در سیستم اصلی نوازندگی تار دخل و تصرفاتی می شود. در طیفی دیگر، با توجه به پیدایش رادیو، موسیقی رادیویی به وجود آمد که از سیستم رادیویی پیروی می کنند و نوازندگان این مکتب هستند و در ادامه مکتب استادان بزرگی همچون استاد جلیل شهناز و استاد فرهنگ شریف هستند.
 
حس نوازنده در نوازندگی او نقش بیشتری ایفا می کند یا آنچه که فن و تکنیک نامیده می شود؟ 

تکنیک و احساس هر دو لازم و ملزوم هم هستند و هر نوازنده خوبی باید هر دو خصیصه را با هم دارا باشد که هر کدام وجود نداشته باشد، هنری که پدیدار می شود جای ضعف دارد. 

در موسیقی ایران، صدای ساز و آواز کدام یک از هنرمندان برای شما خوشایندتر است؟ 

به دلیل اینکه من در گروه موسیقی شیدا هستم، علاقمند به موسیقی دوره قاجار هستم. آواز استاد دماوندی با ساز مرحوم میرزا حسینقلی، آواز سیدحسین طاهرزاده با ساز تار درویش خان، آواز قمرالملوک وزیری با ساز تار مرتضی خان نی داوود و آواز استاد ادیب خوانساری را بسیار می پسندم. 

شما در تمام سال های فعالیت خود به موسیقی سنتی پرداخته اید و می توان گفت این موسیقی با ذات شما عجین شده است. این موضوع شما را از موسیقی جهان بازداشته؟ 

من به این دلیل که فارغ التحصیل رشته موسیقی هستم، باید با همه نوع موسیقی آشنا باشم. چه موسیقی ایرانی و سنتی باشد و چه موسیقی پاپ و غربی. 

«محمدامین اصغرپور» متولد ۱۳۵۸ اهواز است. وی از سال ۶۸ موسیقی را در اصفهان با ساز تنبک آغاز کرد و از سال ۷۰ ساز تار را زیر نظر استاد طلوعی شروع کرد. وی در سال ۷۸ به دانشکده هنر و موسیقی وارد شده و در آنجا نزد استادان بزرگی همچون استاد کیوان ساکت، استاد داریوش طلایی و استاد داریوش پیرنیاکان به کسب تجربه پرداخت. سال ۷۸ گروه همنوازان سایه را تشکیل داد و با این گروه تمام کارهای چاووش خوانی را به اجرا درآورد. اصغرپور کنسرت های متعددی را در تهران و شهرستانها با این گروه برگزار کرد و از وی دو آلبوم «گلنوش» و «گلبانگ» منتشر شده است.