*آقای هاشمی لطفا توضیحاتی درباره فعالیت ستاد عالی مساجد کشور در بخش کتابخانه‌های تحت پوشش این ستاد داشته باشید.
فعالیت‌های ستاد عالی کانون های مساجد در سال ۷۲ آغاز شد لیکن در سال ۷۴ اولین کتابخانه مسجد، تحت پوشش ستاد عالی درآمد که در آن زمان ۱۳۹ کتابخانه بود و درحال حاضر نزدیک به ۴۶۰۰ کتابخانه است که به صورت دو کتابخانه تحت پوشش یا قفسه بسته و ۶۰۰۰ کتابخانه باز داریم و نزدیک به ۳۰۰ کتاب به این کتابخانه‌ها اهدا کردیم که در کتابخانه قفسه باز مدیریت با خود مردم است.

*کتابخانه های تحت پوشش در حال حاضر چه تعداد هستند و چه تسهیلاتی از جانب ستاد به آنها داده می‌شود؟
در حال حاضر نزدیک به ۴۶۰۰ کتابخانه تحت پوشش وجود دارد که کتابدار ونرم افزار و تشکیلات سخت افزاری دارند و به واقع زیر نظر خود مسجد است و نیروهایش را مسجد تأمین می کند اما مورد حمایت ماست و از جانب ما سهمیه سالانه دارد و اگر کتابی دریافت می کند در سهمیه سالانه اوست، همچنین ستاد عالی به آنها تجهیزات سالانه اختصاص می دهد.

*با توجه به اینکه ستاد عالی مساجد کشور و کتابخانه های مساجد بسیار پویا و پر کار هستند، شاخص ترین برنامه های این حوزه در سال های اخیر چه مواردی بوده است؟
طی سالیان اخیر چند فعالیت شاخص در حوزه کتابخانه های مساجد انجام داده ایم که یکی از آنها بحث یکسان سازی فعالیت ها در سطح کشور است؛ زیرا ازآنجا که کتابخانه های مساجد مردمی هستند و توسط مردم اداره و با ساختارهای متفاوت و سلیقه های مختلف مدیریت می شدند، نوع مجموعه سازی، نوع سازمان دهی، نوع اداره و اشاعه اطلاعاتشان متفاوت است و لذا این موضوع سبب می شد تا انسجام کافی در فعالیت ها نداشته باشند. 

ما به فکر افتادیم که اولاً هر ساله آموزش های منظم و غیرمنظم متمرکز در مراکز استان ها و در تهران برگزار کنیم و به آنها آموزش دهیم اما چون نیروی انسانی ما نیروی انسانی رسمی نیست و کتابداران ما متغیر هستند بنابراین هر ساله این آموزش ها را داشته باشیم که اجرایی شد اما در نهایت لازم دیدیم تا تدابیر بیشتری بر این مهم داشته باشیم که از جمله این تدابیر بحث تدوین و انتشار «نظام نامه جامع مساجد» بود.

*«نظام نامه جامع مساجد» به عنوان یک اثر منحصر به فرد دارای چه ویژگی ها و مشخصاتی است؟
به واقع تدوین «نظام نامه جامع مساجد» گردآوری و تنظیم تمامی آیین نامه های اجرایی و تمامی کارهایی که کتابدار می تواند در کتابخانه مسجد انجام بدهد در یک کتاب مستقل است که راهکار به جا و مطلوبی است و راهنمای خوبی برای کتابداران است و پس از انتشار بر اساس بازخوردها متوجه شدیم که این کتاب برای آنها مفید بوده است. 

البته شایان ذکر است که این کار کاملاً منحصر به فرد است و یک کار ابتکاری ست که تاکنون در هیچ جای جهان چنین مجموعه ای تالیف نشده است و در هیچ یک کشورها تاکنون نظام نامه ای به این انسجام منتشر نشده است به همین دلیل تالیف این اثر با سختی هایی همراه بود و در واقع به مطالعه و دقت بیشتری نیاز داشت که در نهایت این کار تولید شد و خوشبختانه مورد استقبال قرار گرفت. 

این کتاب در وزارت ارشاد توسط وزیر محترم ارشاد رونمایی شد و در تمامی استان ها نیز

مراسم رونمایی برای این کتاب برگزار شد و این کتاب به کتابداران اهدا شد و قصد داریم که از این کتاب، مسابقاتی را در سال جاری طراحی کنیم تا کتابداران با مباحث این کتاب بیشتر آشنا شوند و قصدمان از تالیف و انتشار «نظام نامه جامع مساجد» این است که تمام برنامه های ستاد عالی به صورت منسجم و یکسان در سراسر کشور تحقق پذیرد؛ چون بخشی از اهداف عالی ما در گرو تحقق این مسئله است.

*در راستای طرح یکسان سازی کتابخانه های مساجد، ستاد عالی کانون های مساجد چه برنامه های دیگری در نظر دارد؟
البته از دیگر اهداف عالی ما شبکه های اطلاع رسانی کتابخانه مساجد است به گونه‌ای که تمامی کتابخانه‌های مساجد با هم در ارتباط باشند، امانت کتاب بین کتابخانه‌های مساجد برقرار شود، هر عضو ما عضو تمام کتابخانه های مساجد در کشور باشد و اگر کتابی را در مشهد امانت می گیرد بتواند آن را در تهران تحویل کتابخانه مسجد دهد، این آرمانی است که ما داریم و برای آن می کوشیم؛ بنابراین یکدستی فعالیت در کتابخانه ها مهم بوده و بحث ساماندهی کتابخانه ها به صورت فهرست نویسی یکسان، استفاده از یک نرم افزار واحد در کتابخانه ها با مُهر کتابخانه‌ای و تابلوی یکسان انجام می گیرد.

*درباره نرم افزار مهر مسجد که از برنامه های ساماندهی کتابخانه های مساجد و یکسان سازی آن است توضیح بدهید.
ما مدت ها بود که این نرم افزار را از شرکت های دیگر خریداری می کردیم؛ وقتی که دیدیم عملاً تعداد کتابخانه های ما بالا رفته و تقاضا برای نرم افزاری شدن بیشتر شده و صلاح نیست در این شرایط ما مدام نرم افزار خریداری کنیم و وابسته به یک شرکت خارج از حوزه خودمان باشیم تصمیم گرفتیم تولید نرم افزار در اختیار خودمان باشد لذا نرم افزاری تولید و تهیه کردیم که کاربر پسند است، از سوی دیگر بحث شبکه ای کردن کتابخانه ها مطرح است؛ چراکه در حال حاضر کتابخانه های ما گسترده شده اند و برخی از کتابخانه های ما مایلند که در خود کتابخانه شبکه ‌ایجاد کنند و به کاربرانشان لینک بدهند. پیشتر ما نرم افزاری که خریداری می کردیم در ورژن های جدیدش دو شبکه داشت که یکی به کتابدار و دیگری به اعضا اختصاص می یافت اما الان این حوزه کاملاً در اختیار خودمان است و می توانیم آن محدودیت را برداریم تا کتابخانه ها بتوانند شبکه های بیشتری را تعریف کنند چون هر چه شبکه بیشتر تعریف می‌شود استفاده از کتابخانه هم برای کتابداران بهینه تر خواهد بود و هم برای اعضا آسان تر است. 

از سال گذشته بحث آموزش نرم افزار را در همه استان ها آغاز نمودیم و در همان بازدیدهای استانی نزدیک به ۱۲۰۰ نفر از کتابدارانمان را تحت آموزش نرم افزار قرار دادیم و سال گذشته ۱۰۰ نسخه از آن را در کتابخانه ها توزیع کردیم اما امسال با توجه به اینکه تولید این نرم افزار در اختیار خودمان است عملاً قفل سخت افزاری نرم افزار را بر می داریم و نرم افزار کاملاً رایگان خواهد شد لیکن آرم ستاد عالی کانون های فرهنگی و هنری مساجد در تک تک صفحات نرم افزار حک خواهد شد یعنی اگر یک فرد بخواهد به این نرم افزار دسترسی داشته باشد ستاد عالی مانع نمی‌شود که در همین راستا بحث نرم افزار را از خود ستاد برنامه ریزی خواهیم کرد و بازدید هایی از کتابخانه مساجد در استان ها خواهیم داشت و آموزش ها را ادامه خواهیم داد و به کسانی که آموزش می بینند مدارک پایان دوره اعطا می شود.

*آیا این نرم افزار به روزرسانی می شود؟
قطعا نرم افزار به روز رسانی خواهد شد و نیروی انسانی را هم در همین راستا به روز نگه می داریم و تلاشمان بر این است کتابخانه های مساجد به دوره رخشان خودشان در دوران اولیه اسلام بر گردند و به ارتقای فرهنگ ایرانی و اسلامی کمک شود لذا ستاد همه تلاشش این است که با جذب اعتبار بتواند برنامه هایش را در باره این کتابخانه ها محقق کند.

مریم خاکیان