برخی ناشران همچون نشر «روزگار نو» برای اینکه بتوانند در این دوره از نمایشگاه حضور یابند سی و پنج جلد کتاب را با تمام مشقات منتشر کردند، برخی دیگر از ناشران خصوصی با مسائل ناشی از گرانی کاغذ تا آنجا که توانستند دست و پنجه نرم کردند اما سرانجام خود را به نمایشگاه کتاب رساندند، برخی ناشران دولتی نیز در کنار همه این مشکلات زیستند و به سایر ناشران لبخند زدند و برخی دیگر یا نتوانستند و یا اجازه داده نشد که در نمایشگاه بیست و ششم حضور یابند. 

آغاز نمایشگاه با گرانی کاغذ همراه بود و بعد از شروع با صحبت های وزیر ارشاد درباره اینکه مسئولیت گرانی کاغذ با وزارت ارشاد نیست، هم از این رو اظهار این مطلب که وزارت ارشاد در برابر گرانی کاغذ هیچ کاره است و قادر نیست در این مقوله کاره ای باشد. 

سپس بحث ارز مبادله ای مطرح شد و پای

آن به عنوان چایگزین ارز مرجع وسط آمد در حالیکه ظاهرا تنها راهکار فرونشاندن انتقادات جریان داغ گرانی کاغذ بود و تقریبا هیچ پشتوانه اجرایی نداشت و هیچ برنامه مدونی برای آن ارائه نشد. 

نمایشگاه کتاب هم که هم خود خانه به دوش است هم غرفه ناشرانش استیجاریست دوباره در مصلی محل مقدسی که سال ها پیش وقتی پیشنهاد ساختش مطرح بود هرگز به عنوان محل دائمی برخی نمایشگاه ها در نظر گرفته نشده و در آن فضایی متناسب نمایشگاه منظور نشده بود، برگزار شد و دوباره همان انتقادها، همان سختی ها و روز از نو روزی از نو. 

از آن گذشته سیل جمعیتی که همه ساله در نمایشگاه کتاب به قصد تفریح یا خرید کتاب می آمدند در نمایشگاه بیست و ششم، بسیار کم شدند، برخی ترجیح دادند به خاطر کتاب های گرانی که قدرت خریدش را نداشتند به نمایشگاه نیایند، برخی دیگر آمدند و زود رفتند و برخی نیز چون از دست اندکاران نشر بودند رهگذر همه روزه نمایشگاه بودند البته در این میان بودند افرادی که به خاطر منزلت کتاب هنوز به خرید آن اعتقاد داشتند و محترمانه در نمایشگاه کتاب حاضر شدند. 

پس از آن هم وقتی روز پایانی رسید و فروش ها و بازدیدها تمام شد و چراغ های مهمانی خاموش، دوباره ناشران ماندند و سالی که از پس سال قبل و مشقاتش برایشان به استقبال می آمد ، سالی نو که هفت سینش با سفره های خالی از کاغذ چیده شد و مخاطبانش رغبت نکردند کنار سفره بنشینند. 

به هرحال آنچه بسیار مهم است این است که کتاب به عنوان خوراک ذهن و پوشاک فرهنگ می بایست بیشتر مورد رسیدگی و سازندگی قرار می گرفت تا در نهایت با وضعیتی خنثی و خاموش به نمایشگاه بیست و ششم نمی رسید بلکه تن درست و گشاده رو اهالی کتاب را همراهی می کرد. 

شاید اگر راه را همواتر نه به تسامح که به اندیشه می آمدیم درهای تازه ای پیش روی فرهنگ ملی گشوده می شد که نه فقط انتقاد که تحسین هم بود لیکن این روزها علاوه بر خستگی مسئولان و ناشران، منتقدان هم خسته و در هم اند، گو اینکه کتاب این یار مهربان، تنها و یکه مانده است .

مریم خاکیان