به گزارش هنرنیوز، در پی درج مطلبی با عنوان
« چه کسانی مسبب اصلی تخریب آثار تاریخی- فرهنگی تاق بستان هستند؟کشف بقایای الهه نیکه ( فرشته بالدار) در چشمه تاق بستان+ عکس» در تاریخ 28 مرداد 94 در هنرنیوز، روابط عمومی میراث فرهنگی استان کرمانشاه متن جوابیه ای را در اختیار هنرنیوز قرار داده است.
لازم به ذکر است که در بخش نخست این جوابیه مطالبی عنوان شده که به نظر می رسد ارتباطی با پاسخگویی به ادعای مطرح شده از سوی باستان شناس نگارنده مطلب ندارد. خبرنگار هنرنیوز ضمن گوشزد این مطلب به روابط عمومی میراث فرهنگی کرمانشاه خواستار حذف بخش نخست این جوابیه شد که روابط عمومی مصرانه به درج آن اهتمام ورزید. خبرنگار هنرنیوز افزون بر این مرتضی گراوند - باستان شناس نگارنده مطلب را از ادعاهای نخستین مطرح شده در جوابیه مطلع کرد، لذا هنرنیوز تأکید دارد که هیچ گونه مسوولیتی را در قبال درج این مطلب پذیرا نیست و صرفاً جوابیه روابط عمومی میراث فرهنگی استان کرمانشاه را در پاسخ به نظرات مرتضی گراوند عین به عین منتشر کرده است. در متن این جوابیه آمده است:
«انتشار خبر کشف بقایای الهه نیکه در چشمه تاق بستان و ادعای تخریب چشمه ها به علت اجرای عملیات ساماندهی این مجموعه در آن سایت وزین ادعایی بود که جای تعجب و شگفتی ما را بر انگیخت چرا که نگارنده این مطلب شخصی بود که در نوروز ۹۴ اجرای ساماندهی تاق بستان را به گونه ای با جان و دل برای بازدید کنندگان تفسیر می کرد که گویا خود مجری طرح بود و در پاسخ به بازدید کنندگانی که از نحوه اجرای طرح سوال می کردند موفقیت موضوع را بازگو می کرد اما امروز به دلایلی که در سطرهای بعد به آن اشاره می شود موضوع را کاملا بر عکس جلوه داده و هدفی جز تشویش اذهان عمومی را دنبال نمی کند .
لازم است بدانیم که آقای مرتضی گراوند علاوه بر اینکه در نوروز ۹۴ راهنمای مجموعه تاق بستان بود در زمان اجرای طرح نیز در سالهای گذشته همکاری هایی با این اداره کل داشته است، حال جای بسی تعجب است که چرا در آن زمان چنین دلسوزانه مطالب خود را بیان نمی کرد و به تفسیر آن نمی پرداخت؟ آیا اقدامات جدیدی در محوطه انجام شده است که میراث کرمانشاه از آن بی اطلاع است و یا ایشان به اهداف خود نرسیده و قصد تخریب اقدامات موفق میراث فرهنگی را دارد؟ چگونه ۲ سال است که موضوعات مطروحه را کتمان نموده و هم اکنون به فکر دفاع از میراث افتاده است؟ و سوال دیگر اینکه همانگونه که پیشتر اشاره شد وی در ایام نوروز راهنمای طاق بستان بود چرا در آن زمان به موضوع شدت تخریب آثار استان اشاره نمی کرد و زمانی که از اجرای طرح از ایشان سوال می شد موضوع نجات بخشی و کارشناسی بودن آن را مطرح می کرد؟
جالب است که بدانیم نامبرده در سال جاری قصد اخذ پروژه جدید و استخدام در میراث فرهنگی استان کرمانشاه را داشت اما به دلایلی این خواسته محقق نشد و اکنون با چنین اقدامی قصد تخریب فعالیت کارکنان خدوم میراث فرهنگی را دارد.
این از انصاف و جوانمردی به دور است که اشخاصی خود را در اذهان عمومی طلایه دار و دلسوز میراث فرهنگی بدانند اما زمانی که به اهداف خود بنا به هر دلیلی نمی رسند، با شانتاژ خبری و دروغ پردازی رسانه ای خود را مطرح نموده و به دنبال گرفتن ماهی از آب گل آلود باشند.
و این یک سوال اساسی است، جناب آقای گراوند چرا ۲ سال سکوت کرده اید؟آیا دلسوزی و داشتن دغدغه فرهنگی تابع شرایط خاص و زمان خاص است و لزوماً باید پای منافع و مصالح شخصی به میان آمده تا دیگ دلسوزی شما به جوش آید؟
اگرهرآنچه که شما مدعی آن شده اید که البته از نظر کارشناسان واقعی میراث فرهنگی و ناظران عالیه سازمان و صاحبنظران امر،ادعایی غیرکارشناسی و غرض ورزانه ای بیش نیست،بر فرض محال درست هم باشد چه مسئله ای غیر از منافع و مصالح شخصی باعث شده ۲ سال روزه سکوت مصلحتی بگیرید؟
آنچه سالهاست به عینه مشاهده شده و افکار عمومی نیز بدان صحه می گذارند وفاداری و پایبندی کارشناسان حوزه میراث فرهنگی به رسالت ذاتی خود که همانا حفاظت و صیانت از آثار تاریخی و فرهنگی این کهن دیار بوده و هست و این وظیفه خطیر را بر هر مصلحت و منفعتی ترجیح داده اند و بارها در این راه دچار خسران و مخاطره گشته اند،حال جای بسی تأسف و تأمل است افرادی که داعیه کارشناسی دارند این گونه از نام و جایگاه جامعه فهیم کارشناسان و دلسوزان میراث فرهنگی سوء استفاده کرده و بدور از هرگونه انصاف با مطرح کردن جعلیات اقدام به سیاه نمایی و وارونه جلوه دادن واقعیت می نمایند.
آیا وقت آن نرسیده تا جامعه فهیم باستان شناسی و میراث فرهنگی را از وجود چنین افراد سودجویی که با مطرح کردن اینگونه موارد بی پایه و اساس که هیچ گونه پشتوانه علمی نداشته و فضای فرهنگی کشور را ملتهب می نمایند،عاری نماییم؟
برای پاسخ به ادعاهای بی پایه و اساس ایشان بهتر است بدانیم محوطه تاریخی تاق بستان طی ۲ سده گذشته دستخوش تغییراتی شده که مهمترین آن بالا آوردن سطح محوطه و پیرامون مجموعه بود که به همین دلیل مشکلاتی را برای نفوذ آب و تخریب تاق ها ایجاد می نمود. که در تصاویر قدیمی از این مجموعه کاملاً مشهود است.
قدیمی ترین عکس مجموعه مربوط به اوژن فلاندن(نقاش)- ۱۸۴۰ م که تصویر تاق بستان را با الهه نیکه بصورت تخریب شده نشان می دهد.
نمای عمومی آثار تاق بستان- ترسیم اوژن فلاندن(نقاش)- ۱۸۴۰ م
پس از آن تصاویر دیگری از سیاحان و مورخان وجود دارد که بر نبودالهه نیکه صحه می گذارند تا جائیکه اولین مرمت تاق بصورت آجری اجرا و پس از آن با بلوک های سنگی بصورت موجود مرمت می گردد که اثری از الهه نیکه دیده نمی شود.
کنستانتین انگلیسی ( تاجر فرش) - ۹۹سال پیش (۱۲۹۱ش- ۱۹۱۲م)
عملیات احداث آبراهه در زیر کف محوطه مقابل آثار- ۱۳۵۴ش (۱۹۷۵م)
اما بیشترین تغییر زمانی رخ می دهد که در سال ۱۳۵۴ با هدف هدایت آب کانال هایی جهت زه کشی با بتن مسطح اجرا می گردد.
همین موضوع موجب مسدود شدن چشمه های مقابل نقش اردشیر و مسیر های تخلیه آب مقابل تاق ها شده و به دلیل ایجاد سنگ فرش کف محوطه و دیوار استخر مقابل تاق ها و نیز بالا آمدن سطح آب در فصول زمستان و بهار آب به داخل تاق ها بازگشت نموده و آسیب های جدیدی را به این اثر ارزشمند وارد نماید.
نفوذ آب و یخ زدگی زیر دست اهورا مزدا در تاق بزرگنفوذ آب و یخ زدگی در زیر دست اهورا مزدا و خسرو پرویز قبل از ساماندهی ۹۱
از بین رفتن بخش های پایینی نقوش شکار گاه گراز در تاق بزرگ در اثر نفوذ آب و یخ زدگیطی نقشه ای که از فلاندن و کاست بر جای مانده است و همچنین تصاویری که از آرشیوهای مختلف جمع آوری شده و نیز انجام مطالعات ژئو فیزیک به دو روش ژئو مغناطیس و ژئوالکتریک صحه بر موضوع نفوذ آب به داخل طاق ها گذاشته و بر اساس تصمیم اتخاذ شده طرح پایین رفتن کف مجموعه و حذف زه کش ها و نیز احیاء چشمه مقابل نقش اردشیر مطرح گردید.
برای این مهم کار بصورت دستی با گمانه زنی و حضور کارشناسان مجرب و مرتبط انجام گرفت. موضوع آنقدر با اهمیت بود که حتی گمانه ها در داخل دریاچه نیز زده شد.
جناب آقای گراوند بهتر است بداند در بخش ایجاد نهر آب در مقابل طاق ها عملیات اجرایی بصورت دستی و با بیل و کلنگ به انجام رسیده است.
و حضور بیل مکانیکی و کمپرسی جهت جمع آوری کانال های بتونی بود که در تصاویر نیز مشهود است.
نمایی از بار زدن قطعات بزرگ بتونی توسط بیل مکانیکی
ضمن اینکه یک ردیف بلوک های سنگی که در مقابل تاق بصورت پراکنده بود پس از کد گذاری در موزه اداره کل نگهداری می گردد.
نکته قابل توجه اینکه زمانی که به دیواره دوره قاجار رسیدیم کار خاکبرداری را متوقف و به این مرحله بسنده کردیم. لذا وجود سفال در داخل چشمه ها امری طبیعی است و اگر با بیل مکانیکی خاکبرداری می شد این قطعات امروز دیده نمی شد که آقای گراوند آن را بعنوان ضعفی برای پروژه مطرح می نماید. در حالیکه این نقطه قوت اجرای پروژه است ضمن اینکه بر اساس گمانه زنی صورت گرفته داده های فرهنگی تا عمق ۳ متر از کف کنونی مجموعه وجود دارد که جهت کسب اطلاعات بیشتر نیاز به کاوش کامل مجموعه را دارد و در متراژ برداشت کنونی خاک های برداشته شده به جزء کانال های بتونی و نخاله های ساختمانی چیز دیگری نبوده است.
در خاتمه باید به این مهم اشاره کرد؛ کشف بقایای الهه نیکه از سوی جناب گراوند ادعایی بیش نیست و طبق بررسی های به عمل آمده تکه سنگ مورد نظر هیچ گونه ارتباطی با نقش الهه نیکه ( فرشته بالدار) ندارد ، کما اینکه حتی یک شخص عادی نیز با نگاهی سطحی به این تکه سنگ و مقایسه آن با نقش برجسته الهه نیکه به سهولت خواهد یافت که این تکه سنگ و خطوط برجسته روی آن هیچ گونه سنخیتی با نقش اصلی ندارد و ادعای دوستان به اصطلاح کارشناس کاملاُ بی پایه و اساس و صرفاُ به منظور مطرح کردن خود و تشویش اذهان عمومی بوده است. البته قابل ذکر است، اقدامات لازم توسط معاونت میراث فرهنگی و واحد حقوقی این اداره کل برای بررسی کارشناسی سنگ مورد نظر و پی گیری حقوقی ادعای کذب آقای گراوند در دست اقدام است، زیرا دفاع از حیثیت و اعتبار کارشناسان و دلسوزان راستین میراث فرهنگی که سرمایه های اصلی این سازمان هستند، حداقل وظیفه ای است که می توانیم با تعهد به اجرای آن بخشی از زحمات این خادمان راستین را جبران نماییم.
روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه»