چندی پیش شکوائیه ای از سوی تصویرگران مبنی بر عدم احترام به حقوقشان از سوی انتشارات شباویز امضاء شد. در این شکوائیه که از سوی نصویرگران به مجامع بین‌المللی ارسال شده‌است، عدم موافقت آن‌ها برای ارسال اثرشان توسط انتشارات عنوان شده‌است.
این موضوع سبب شده‌است تا با بنفشه احمد زاده یکی از تصویرگران برجسته که سال‌ها با انتشاراتشباویز همکاری کرده‌است به گفتگو بنشینیم.
در ابتدا مایلم از سابقه همکاری خود با شباویز بدانم. تا کنون چند مجموعه از شما توسط این انتشارات منتشر شده‌است و چه جوایزی را در رابطه با این آثار در مسابقات مختلف بین‌المللی از آن خود کرده‌اید؟
تصویرگری بیش از ده عنوان کتاب، را برای شباویز انجام دادم، من تا کنون جایزه بین المللی دریافت نکرده‌ام؛ اما فقط کارم به نمایشگاه‌ها راه پیدا کرده و وارد کاتالوگ شده‌است.
البته چندی پیش که در اینترنت جستجو می کردم؛ متوجه شدم، که کتاب «دختر سیاره سبز» در نمایشگاهی برگزیده شده‌است، اما من از شرکت و گزینش این اثر، اطلاعی نداشتم و یا کتاب «ماه خالش» را از کجا آورده و در نمایشگاه «زاگرب» به نمایش در آمده و من بی اطلاع بودم.
حسن انتشارات شباویز را در چه می‌دیدید؟ چه عاملی سبب شد تا شما و بسیاری دیگر از تصویرگران به همکاری با این ناشر متمایل شوند؟در آن زمان که همکاری خود را با شباویز آغاز کردم؛ ناشران کودک و نوجوان فعالیت چندانی نداشتند و شباویز به تازگی با نسلی جدی از تصویرگران همکاری خود را شروع کرده بود. شباویز تصویرگر را برای تجربه های جدید در خلق اثر آزاد می گذاشت و از طرف دیگر تنوع متن های این انتشارات برای ما مطلوب بود.
بسیاری از تصویرگران از حقوق مادی و معنوی خود ناآگاهند و بسیاری از تصویرگران جوان تنها به چاپ اثرشان می‌اندیشند تا رعایت حقوقشان؟ آیا باز هم می توان این موضوع را به ناشر نسبت داد و او را به عدم رعایت حقوق تصویرگر متهم کرد؟ به نظر شما چرا تصویرگران حتی با وجود آگاهی از حقوق خود حاضر به امضای قراردادی می‌شوند که ممکن است در درازمدت به ضرر خودشان تمام شود؟شرایط کار برای تصویرگر در ایران دشوار است. این موقعیت به شکلی است، که بدلیل عدم حمایت از سوی مراکز فرهنگی ، به تنهایی باید برای بقای خویش و اثبات حرفه‌اش در این میدان بجنگد.
این حقیقت ایجاب می کند که به فکر چاپ اثرش بیفتد و لاجرم از بسیاری از حقوق و مواضع خود، چشم پوشی کند. در این میان ناشران هم فرصت را غنیمت می شمارند و از تضییع حقوق تصویرگر کوتاهی نمی کنند.
در ارتباط ما با انتشارات شباویز وضع اندکی متفاوت بود. به یقین قراردادهایی شفاهی میان ما منعقد شده و در غیر این صورت پس از گذر این سال‌ها و بدست آوردن تجربه هایی در زمینۀ تصویرگری و همکاری با ناشران، قراردادهای ما به این شکل نخواهد بود.
در هر حال اگر قانون محکمی در رابطه با حقوق تصویرگر مصوب مجلس شود مثل کپی رایت و سایر موارد؛ آیا ناشران می توانند به شکل امروزی قرارداد ببندند و با همین روند پیش روند؟ اثر نقاش روی دیوارهای گالری دیده می شود، اثر تصویرگر هم با چاپ آن در کتاب دیده می شود پس طبیعی است که قشر جوان تمایل به چاپ شدن کتابشان دارند.
این موضوع درباره ناشران دیگر هم اتفاق می‌افتد. در واقع آن ها نیز با آثار تصویرگران را برای انتشار و یا شرکت در جشنواره‌های خارجی ارسال می‌کنند.چه عاملی سبب شده‌است تا شباویز مورد اعتراض تصویرگران باشد؟ در واقع چرا انگشت اتهام به سمت ناشری است که سال‌ها همکاری مستمر با او و شاید تلاش‌هایش سبب شده است تا نام تصویرگران در سطح جهانی مطرح شود؟ در ابتدا اصلا موضوع به این شیوه نبود، وقتی کم کم ارتباطات شباویز با جشنواره ها، بینال ها، ناشران خارجی شکل پر رنگ تری گرفت مشکلات آغاز شد. ما (تصویرگران) کاملا دوستانه و در نهایت صداقت با انتشارات شباویز همکای می کردیم، و در ارتباطمان با انتشارات شباویز فضایی کاملا دوستانه به وجود آمده بود. به همین دلیل وعده هایی را که شباویز به ما می داد، به سبب اعتمادی که داشتیم، می پذیرفتیم.
بعد از مدت زمانی هر کدام از ما به شکلی متوجه می‌شدیم، کتاب‌های ما در خارج از ایران به فروش رسیده ولی از پرداخت دستمزد خبری نبود. ما بدلیل پر کاری این ناشر و پیگیری اش در فرستادن آثارمان به مسابقات و بینال ها و . . . از همکاری با او رضایت داشتیم و به این وسیله اثرمان در سطح بین المللی مطرح می شود. غافل از این که تمام این فعالیت ها با نام و نشانیِ انتشارات شباویز انجام شده و او اجازه و امکان برقراری هیچ ارتباطی بین ناشران خارجی و ما نمی دهد.
من منکر این مسئله نیستم که شباویز فعالیتهای بسیاری در زمینه کتاب کودک و نوجوان کرده ولی نتیجه این فعالیتها به نفع چه کسی تمام شده؟
چه نهادی را مسئول سامان دادن به ارتباط تصویرگر و ناشر می دانید و آیا این نهاد را در سیر اعتراض با خود هم‌نوا دیدید؟ این که در ارتباط با مشکل شما، انجمن تصویرگران که اعلام بی‌طرفی کرده تا چه حد مورد قبول شماست؟فکر می کنم اتحادیه ناشران و انجمن تصویرگران برای حل این مشکلات باید مذاکراتی با یک‌دیگر داشته باشند.
انجمن حافظ منافع تمامی تصویرگران است و به خوبی این مشکل را بررسی کرده و سعی در آگاه کردن ناشران وهمچنین تمامی تصویرگران به منظور پیشگیری کردن مشکلاتی از این دست دارد.
.jpg)
