با وجود آنکه جشنواره فیلم کودک چهارده پوستر را پیش از این تجربه کردهاست، به نظر میرسد این اعلان چندان موفق نیست. تصویری که در اولین لحظه جلب توجه میکند؛ گربه آشنای انیمیشن هایی است که هیچ نزدیکی به فرهنگ ایرانی ندارد. البته این نقص اعلان به حساب نمیآید. این گربه با این ابعاد و با چنین دندانهای تیزی به یقین کودک را آزرده خواهد ساخت. حتی پروانهای که بر روی بینی او نشسته این عدم امنیت را بیشتر میکند. حضور این پروانه کوچک نه تنها بر لطافت تصویر نمیافزاید، بلکه خشونت ظاهری گربه را بیشتر نشان می دهد. اگر به این موضوع آگاه باشیم که گربه ها هر حشره ای را که روی صورتشان بنشیند با چنگال کنار میزنند؛ باید متوجه باشیم که کودک در هنگام دیدن این تصویر، صحنه بعد را در ذهن میسازد و بدین ترتیب خواهیم فهمید که پروانه با دم شیر بازی کرده است!
نکته به این هم ختم نمی شود. گربه با دندان های تیز و چشمان مکارش در زمینه ای سیاه قرار گرفته و این بر خشونت تصویر میافزاید. هم چنین اگر بدانیم زرد رنگی هشدار دهنده است و زرد در کنار رنگ سیاه، سمهای کشنده مانند مواد رادیو اکتیو را تداعی میکند؛ بدین حقیقت وقوف مییابیم که این پوستر نشانه مناسبی برای جشنواره کودک نیست. دندان ها در زمینه قرمز زبان خشن تر به نظر میرسند. این تصویر در دستان کودکی قرار گرفته که پشت نگاتیو پنهان شده است. و از پاهای او تنها کفشها و کمی بالاتر شفاف است. چنین برخورد وهم آلودی مناسب کودکان نیست. به هر روی اگر طراح پیش از طراحی به عواطف و روانشناسی کودکان توجه میکرد، به سادگی در مییافت که کودکان چنین فضایی را دوست ندارند. چنین پاهایی که معلوم نیست به کجا ختم میشود برایشان ترسناک است. این اعلان برای یک فیلم خشونتبار مناسبتر است تا یک فیلم شاد و کودکانه.
از سوی دیگر عدد بزرگ ۲۰۰۰ که پشت پیکره و نگاتیو قرار گرفته به سبب این که به زبانی دیگر نوشته شده برای کودک خوانا نیست. این در صورتی است که قبول کنیم وجود این عدد با این اندازه درست و منطقی است. که البته این موضوع نیز خود جای تأمل دارد. حال اگر نگاتیو و جنبه های منفی آن را بپذیریم، کج بودن این نگاتیو که حرکتی روبه سقوط را به بیننده تداعی میکند را بیشتر حس خواهیم کرد. فرم های دارای شیب و در حالت عدم ایستایی باید با حساسیت بسیار طراحی شوند. در چنین شرایطی میتوان گفت، شیب این نگاتیو بر قدرتهای منفی آن میافزاید و آن را ناموزون تر جلوه می دهد. البته باید از طراح آن پرسید که این شیب به چه سبب است و چه لزومی دارد و در آن صورت میتوان به قطعیت نظر داد.
یک فرم دیگر نیز در تصویر هست که بر کیفیت فضای منفی میافزاید و آن نوار بنفشیست که با خطوط مورب سیاه قطع شده. بنفش نمادی از تردید و ترس است. سیاه نشانه ابهام، و این دو در کنار هم و در کنار تصویری که توصیف شد، چندان مثبت به نظر نمیرسند.
اما باید گفت که نوشتههای این تصویر در جایی مناسب قرار گرفتهاند. فارغ از آنکه این اعلان نماینده نیروهای مثبت نیست، اما نمی توان منکر متناسب بودن ترکیب بندی نوشتار بود.
مینا عبدی
کارشناس ارشد تصویرگری - دانشگاه هنر